Public Power Corporation SA and public contracts: Declarations of asset situation (In Greek)

08.12.11

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 5 του Ν. 3310/2005, «Ο ιδιοκτήτης, οι εταίροι, οι βασικοί μέτοχοι, τα μέλη οργάνου διοίκησης, τα διευθυντικά στελέχη ελληνικών επιχειρήσεων που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν κάθε χρόνο στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου την προβλεπόμενη από τις διατάξεις του ν. 3213/2003 (ΦΕΚ 309 Α`), όπως ισχύει, δήλωση περιουσιακής κατάστασης, μέχρι και τρία (3) έτη από την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της εκάστοτε συναπτόμενης δημόσιας σύμβασης.». Για να υποβληθούν τα ανωτέρω πρόσωπα στην υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, θα πρέπει οι συναπτόμενες συμβάσεις των εν λόγω επιχειρήσεων να αποτελούν δημόσιες συμβάσεις.

Για να χαρακτηριστεί μια σύμβαση δημόσια, σύμφωνα με τις διατάξεις του ως άνω νόμου (άρθρο 2, Ν. 3310/2005), θα πρέπει, μεταξύ άλλων, ένας εκ των συμβαλλομένων να είναι είτε το Δημόσιο, είτε Νομικό Πρόσωπο του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Σύμφωνα δε με την ίδια διάταξη, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα εντάσσονται τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, στα οποία το Δημόσιο συμμετέχει σε ποσοστό τουλάχιστον 50% του μετοχικού τους κεφαλαίου.

Η ΔΕΗ, ανώνυμη εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, δε φαίνεται να αποτελεί μέρος του δημοσίου τομέα ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα, διότι: α) με το ν.δ. 360/1991 έχει τεθεί εκτός του πρώτου, β) δεν εντάσσεται ούτε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως ρητά προβλέπουν οι διατάξεις του Ν. 3429/2005 περί Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (Δ.Ε.Κ.Ο.). Από το συνδυασμό των άρθρων 1 και 15 του ως άνω νόμου, προβλέπεται ρητά ότι οι ανώνυμες εταιρείες των οποίων μετοχές έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά (χρηματιστήριο), όπως εν προκειμένω η Δ.Ε.Η., παρά το ότι το Δημόσιο εξακολουθεί να συμμετέχει στο μετοχικό τους κεφάλαιο με οποιοδήποτε ποσοστό συμμετοχής, ευρίσκονται εκτός του, κατά τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις, ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Εκ των ανωτέρω, τα αναφερόμενα στο άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 3310/2005 πρόσωπα των συμβαλλόμενων με τη ΔΕΗ εταιρειών καταρχήν δε φαίνεται να υπόκεινται στην υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, διότι οι συναπτόμενες με τη ΔΕΗ συμβάσεις, εφόσον η ΔΕΗ ειδικά χαρακτηρίζεται ως ευρισκομένη εκτός δημοσίου τομέα, δεν αποτελούν δημόσιες συμβάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η διάταξη του άρθρου 15 του ν. 3429/2005 που εξαιρεί τις ανώνυμες εισηγμένες εταιρείες όπως η ΔΕΗ από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, οριοθετεί τον ευρύτερο δημόσιο τομέα με τη διαχρονική έκφραση «κατά τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις».

Είναι αληθές ότι η ΔΕΗ έχει χαρακτηρισθεί με γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ (146/2010, 169/2009 και 235/2010) ως δημοσία επιχείρηση ή επιχείρηση δημοσίου χαρακτήρα, επ’ ευκαιρία ερμηνείας και εφαρμογής διατάξεων άλλων νόμων. Η περιπτωσιολογία αφορά ενδεικτικά, την υπαγωγή στην ελεγκτική και πειθαρχική δικαιοδοσία του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, συναπτόμενη αμιγώς, κατά την ίδια τη γνωμοδότηση, με την πειθαρχική ευθύνη και την εν γένει υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού της και όχι με την οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητά της, οπότε ενδεχομένως θα ετίθετο ζήτημα περιορισμού του δικαιώματος της οικονομικής ελευθερίας της (κατά την ίδια τη γνωμοδότηση). Δεν υφίσταται, πάντως, γνωμοδότηση του ΝΣΚ για την εφαρμογή του ν. 3310/2005 και ειδικώς περί πόθεν έσχες, και συνεπώς οι ως άνω γνωμοδοτήσεις δεν είναι δεσμευτικές.

Κατά ρητή μάλιστα διάταξη του άρθρου 20 παρ. 5δ του ν. 3429/2005 καταργείται «κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη στις διατάξεις του νόμου αυτού ή αφορά θέμα που ρυθμίζεται από αυτόν, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο νόμο αυτόν».

Επομένως, καταργείται οιαδήποτε διάταξη του προγενέστερου δικαίου και μάλιστα του ν. 3310/2005 βάσει του οποίου θα ηδύνατο να υποστηριχθεί διαφορετικός χαρακτηρισμός της ΔΕΗ ως υπαγομένης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, των συμβάσεων με αυτήν ως δημοσίων συμβάσεων και κατά συνέπεια ότι υφίσταται υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των φυσικών προσώπων εταιρειών που συνάπτουν συμβάσεις με την ΔΕΗ.

Όπως προκύπτει από την εισαγωγική διάταξη του άρθρου 1 του ν. 3429/2005 περί περιγραφής του σκοπού του ν. 3429/2005, ρητός σκοπός, μεταξύ άλλων, του άρθρου 15 παρ. 1 είναι η εξαίρεση των εισηγμένων εταιρειών από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα «κατά τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις» (νομοτεχνική έκφραση διαχρονικού χαρακτήρα που σκοπεύει να ρυθμίσει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον). Τούτο επιβεβαιώνεται από τη ρηθείσα μεταβατική διάταξη, η οποία εσκόπησε να καταργήσει κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη αντιβαίνουσα στις ρυθμίσεις του, ειδικώς δε διατάξεις προγενέστερες του ν. 3429/2005, όπως αυτές του ν. 3310/2005, που θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να θεωρηθούν ότι υποχωρούν έναντι νεώτερων ρυθμίσεων, κατά τις γενικές αρχές φαινομένης συγκρούσεως νόμων.

Συμπερασματικά, οι συμβάσεις προμηθείας προς την ΔΕΗ θα πρέπει να εκφεύγουν του χαρακτηρισμού των ως δημοσίων συμμβάσεων, για τους σκοπούς εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3310/2005, ειδικά δε ως προς το ζήτημα της υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης.

Παρά την ανωτέρω φαινομένη ορθή άποψη, απορία δημιουργεί η αναφορά στις διακηρύξεις και συμβάσεις της ΔΕΗ των διατάξεων του ν. 3310/2005. Σκόπιμο θα ήταν προ παντός άλλου η διαβούλευση με τις νομικές υπηρεσίες της ΔΕΗ προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η εφαρμογή των διατάξεων αυτών έχει λάβει υπ’ όψη την ανωτέρω ανάλυση.