ΣτΕ (ΕΑ) 270/2014:
Δημόσιος Διαγωνισμός- Προϋπόθεση παραδεκτού συμμετοχής Ανώνυμης εταιρείας-Δικαιολογητικά Ονομαστικοποίησης μετοχών πδ 82/1996- Η μη υποβολή στον φάκελο προσφοράς της δημόσιας ανακοίνωσης ανωνύμου εταιρείας περί προθέσεως συμμετοχής σε δημόσιο διαγωνισμό δεν αποτελεί λόγο αποκλεισμού.

«10. Επειδή, στο άρθρο 7 της διακηρύξεως του επίδικου διαγωνισμού, υπό τον τίτλο «Εφαρμοστέα νομοθεσία», ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Για τη δημοπράτηση του έργου … εφαρμόζονται οι διατάξεις των παρακάτω νομοθετημάτων: 7.1. Ο Ν. 3669/2008 … 7.2. Οι διατάξεις περί ονομαστικοποίησης των μετοχών των εργοληπτικών επιχειρήσεων με μορφή Α.Ε. … [άρθρο 20 παρ. 7 του Ν. 3669/2008…] 7.28. Οι σε εκτέλεση των ανωτέρω διατάξεων εκδοθείσες κανονιστικές πράξεις (εφόσον δεν περιλαμβάνονται στην κωδικοποίηση), καθώς και οι λοιπές διατάξεις που αναφέρονται ρητά ή απορρέουν από τα οριζόμενα στα συμβατικά τεύχη της παρούσας εργολαβίας και γενικότερα κάθε διάταξη (Νόμος, Διάταγμα, Απόφαση, σχετική εγκύκλιος κ.λπ.) που διέπει την ανάθεση και εκτέλεση του έργου της παρούσας σύμβασης, έστω και αν δεν αναφέρονται ρητά παραπάνω)». Δικαίωμα συμμετοχής στον διαγωνισμό έχουν κατά τη διακήρυξη (άρθρο 21), μεταξύ άλλων, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και ανήκουν στην έβδομη τάξη στα έργα οδοποιίας και στα ηλεκτρομηχανολογικά έργα. Στο άρθρο 24 της διακηρύξεως, υπό τον τίτλο «Περιεχόμενο Φακέλου Προσφοράς», ορίζονται και τα εξής: «…24.1. Ο φάκελος των δικαιολογητικών συμμετοχής πρέπει, … να περιέχει επί ποινή αποκλεισμού … τα ακόλουθα: 1. …4. Δικαιολογητικά Ονομαστικοποίησης μετοχών. Εξαιρούνται της υποχρέωσης αυτής οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της χώρας εγκατάστασής τους και υποβάλλουν περί τούτου υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου τους. Κατά τα λοιπά προσκομίζονται τα ακόλουθα στοιχεία: α) Οι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ προσκομίζουν αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου (μετοχολόγιο), όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. β) Οι αλλοδαπές επιχειρήσεις … 6. …». Στην δε παρ. 7 του άρθρου 20 της κυρωθείσης με τον ν. 3669/2008 «κωδικοποίησης» της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, στην οποία διάταξη παραπέμπει, κατά τα προεκτεθέντα, το άρθρο 7.2. της διακηρύξεως, ορίζονται τα ακόλουθα: «7. Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν … σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης κατασκευής έργων του δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με τις διατάξεις του ν. 3310/2005, με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές …».

11.Επειδή, το άρθρο 15 του ν. 2328/1995 (Α΄ 159), όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 14 και ενδέκατο του ν. 2414/1996 (Α΄ 135), ρύθμιζε τα της ονομαστικοποιήσεως των μετοχών ανωνύμων εταιρειών που μετείχαν σε διαγωνισμούς άνω του 1.000.000.000 δραχμών του δημόσιου τομέα. Το άρθρο αυτό καταργήθηκε με το άρθρο 12 παρ. 16 του ν. 3310/2005 («Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων», Α΄ 30), ο οποίος ρύθμισε εκ νέου το ανωτέρω θέμα. Ο εν λόγω ν. 3310/2005, στο άρθρο 8, με τίτλο «Ονομαστικοποίηση μετοχών εταιρειών που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις», όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 του ν. 3414/2005 (Α΄ 279), ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «1. Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν … σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης κατασκευής έργων ή προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με τις διατάξεις του νόμου αυτού, με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές … 2. … 4. Οι υποχρεώσεις των παραγράφων 1 έως 3 του άρθρου αυτού αποτελούν προϋποθέσεις για την παραδεκτή συμμετοχή της εταιρείας… στη σχετική διαδικασία… Η κήρυξη του απαραδέκτου γίνεται από την Αναθέτουσα Αρχή αμέσως μετά το άνοιγμα του υποφακέλου των δικαιολογητικών των συμμετεχόντων. 5. … 6. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης ρυθμίζονται μεταξύ άλλων: α) η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, β) ο τρόπος παρακολούθησης της ονομαστικοποίησης από το Χρηματιστήριο Αθηνών και την ανώνυμη εταιρεία Αποθετηρίων Εγγράφων …, γ) κάθε άλλο συναφές ζήτημα σε σχέση με την ονομαστικοποίηση των μετοχών … καθώς και κάθε λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. 7. Μέχρι την έκδοση του Π.δ. της προηγούμενης παραγράφου παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις του Π.δ. 82/1996 (ΦΕΚ 66 Α΄), εξαιρουμένων των διατάξεων των άρθρων 1 παρ. 4 και 2 παρ. 1 αυτού, οι οποίες καταργούνται δ ια του νόμου αυτού». Στο άρθρο 1 του π.δ/τος 82/1996, στο οποίο παραπέμπει η ανωτέρω παράγραφος 7 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005, ορίζονται τα ακόλουθα: «1. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες που μετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, συμπεριλαμβανομένης και της προσφοράς υπηρεσιών, και εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν. 2328/95 … υποχρεούνται κατά την υποβολή της προσφοράς για τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς ανάληψης έργων ή προμηθειών να έχουν ονομαστικοποιήσει τις μετοχές τους μέχρι φυσικού προσώπου σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο παρόν διάταγμα. 2. Η υποχρέωση για την ανωτέρω ονομαστικοποίηση των μετοχών εταιρείας … θεωρείται ότι εκπληρώθηκε εφόσον η Εταιρεία, κατά την υποβολή της προσφοράς …, εκτός των άλλων στοιχείων που προβλέπονται από άλλες διατάξεις νόμων ή από την προκήρυξη του διαγωνισμού, υποβάλλει στον αρμόδιο φορέα: α) Πιστοποιητικό της αρμόδιας αρχής, που εποπτεύει σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 την Εταιρεία, από το οποίο προκύπτει ότι οι μετοχές της, με βάση το ισχύον καταστατικό της, είναι ονομαστικές … β) [όπως η περίπτωση αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 109 του ν. 2533/1997, Α΄ 228)] Αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της Εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της Εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. 3. Εφόσον από την κατάσταση των μετόχων της παραγράφου 2.β΄ προκύπτει ότι μέτοχοι της Εταιρείας είναι άλλες ανώνυμες εταιρείες, αυτές πρέπει να έχουν, βάσει του καταστατικού τους, ονομαστικές μετοχές και να έχουν προσκομίσει στην Εταιρεία βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοί τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, ΕΠΕ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και αυτών των ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να έχουν ονομαστικές μετοχές και να προσκομίσουν αντίστοιχη βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοί τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, Ε.Π.Ε. ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και των τελευταίων ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να προσκομίσουν βεβαίωση περί του ότι οι μετοχές τους είναι ονομαστικές και βεβαιώσεις για τους μετόχους τους, αντίστοιχα με όσα ορίζονται παραπάνω, έως ότου προσδιορισθούν μέχρι φυσικού προσώπου ή προσωπικής εταιρείας ή Ε.Π.Ε. ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικού προσώπου πλην ανωνύμου εταιρείας οι τελικοί μέτοχοι όλων των ανωνύμων εταιρειών. Για τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, η εταιρεία τηρεί επιπλέον ειδικό μετοχολόγιο για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. Στο ειδικό αυτό μετοχολόγιο η Εταιρεία καταχωρεί όλα τα στοιχεία που αφορούν τους μετόχους κάθε ανώνυμης εταιρείας που είναι μέτοχος της Εταιρείας κ.ο.κ., μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια της παρούσας παραγράφου. Οι ανώνυμες εταιρείες που είναι μέτοχοι της Εταιρείας αναλαμβάνουν γραπτώς έναντι της Εταιρείας την υποχρέωση να την ενημερώνουν αμέσως για κάθε αλλαγή στο μετοχολόγιό τους ή στο μετοχολόγιο μετόχου των που είναι ανώνυμη εταιρεία κ.ο.κ. Η Εταιρεία καταχωρεί αμέσως τα στοιχεία αυτά στο ειδικό της μετοχολόγιο, το οποίο τηρεί για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. 5. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες οι οποίες έχουν την πρόθεση να συμμετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, ούτως ώστε να εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν. 2328/1995 [ήδη του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 3310/2005, όπως τροποποιήθηκε], και των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ανακοινώνουν την πρόθεσή τους αυτή στο Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών τουλάχιστον δέκα εργάσιμες ημέρες πριν από την υποβολή της πρώτης προσφοράς που εμπίπτει στις διατάξεις της παραπάνω διάταξης και την γνωστοποιούν μέσω του τύπου, μέσα στην ίδια προθεσμία, με δημοσίευση σε τρεις τουλάχιστον ημερήσιες πολιτικές και τρεις τουλάχιστον ημερήσιες οικονομικές εφημερίδες που εκδίδονται στην Αθήνα και έχουν ευρεία κυκλοφορία. Με τις δημοσιεύσεις αυτές ανακοινώνονται και οι προβλεπόμενες στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του παρόντος κυρώσεις για τους μετόχους των εταιρειών αυτών που είναι ανώνυμες εταιρείες και δεν έχουν προβεί στην μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια του παρόντος διατάγματος, ονομαστικοποίηση των μετοχών τους. Οι κυρώσεις αυτές αποτελούν επίσης περιεχόμενο κάθε ενημερωτικού δελτίου που δημοσιεύεται από τις εταιρείες αυτές σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 348/1985 (Α΄ 125)». Τέλος, το εν λόγω άρθρο 2 παρ. 3 του π.δ/τος 82/1996 ορίζει τα εξής: «Η Εταιρεία, προκειμένου να επιτρέψει στους μετόχους της να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση της Εταιρείας ή να τους καταβάλει μέρισμα, ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραγράφου 3 του άρθρου 1 του παρόντος κατά το χρόνο ασκήσεως του δικαιώματος, βάσει των στοιχείων του μετοχολογίου και του ειδικού μετοχολογίου της, που προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 1».

12. Επειδή, κατά τα εκτιθέμενα στην σκέψη 2, με την απόφαση 3024/4.3.2014 του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. εγκρίθηκε το αποτέλεσμα του επίδικου διαγωνισμού και ανετέθη η εκτέλεση του έργου στην ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία «… Α.Ε». Κατά της αποφάσεως αυτής της Αναθέτουσας Αρχής άσκησαν οι αιτούσες προδικαστική προσφυγή και εν συνεχεία αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, απορριφθείσα με την απόφαση 92/2014 της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, το διατακτικό της οποίας εκδόθηκε στις 30.5.2014 ενώ το πλήρες κείμενό της δημοσιοποιήθηκε στις 18.6.2014. Εν συνεχεία, με την από 24.6.2014 «αναφορά – αίτηση» προς την εταιρεία ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. η πρώτη αιτούσα κοινοπραξία ζήτησε να ανακληθεί ως μη νόμιμη η ανωτέρω 3024/4.3.2014 κατακυρωτική απόφαση, ισχυριζόμενη ότι, όπως προέκυψε από νεώτερα στοιχεία, η παρεμβαίνουσα δεν είχε τηρήσει, πριν από τη διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού, την προβλεπόμενη από το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 υποχρέωση δημοσιοποιήσεως μέσω του τύπου της προθέσεώς της να συμμετέχει σε δημόσιους διαγωνισμούς αλλά προέβη στις σχετικές δημοσιεύσεις μόλις στις 20 έως 22/6/2014, και μάλιστα κατά τρόπο, ο οποίος δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου. Προς απόδειξη των ισχυρισμών της η αιτούσα κοινοπραξία προσκόμισε φύλλα εφημερίδων των ανωτέρω ημερομηνιών, στα οποία δημοσιεύθηκε ανακοίνωση της «….Α.Ε». περί της προθέσεώς της να συμμετέχει σε διαγωνισμούς του άρθρου 8 του ν. 3310/2005, με ειδική αναφορά σε διαγωνισμό της ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. για την κατασκευή δικτύων έργων διανομής. Με το 246063/26.6.2014 έγγραφο η ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. διαβίβασε την ως άνω «αναφορά – αίτηση» στο Ελεγκτικό Συνέδριο (στο οποίο είχε ήδη αποσταλεί ο φάκελος του διαγωνισμού για την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου), διατυπώνοντας την άποψη ότι δεν συνέτρεχε λόγος ανακλήσεως της κατακυρωτικής αποφάσεως 3024/4.3.2014 (από 25.6.2014 έγγραφο του Νομικού Συμβούλου της ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. με τίτλο «Υπόμνημα – Απόψεις»). Κατά της εκδηλωθείσης με τα ανωτέρω έγγραφα «ρητής και έμμεσης απόρριψης» και «επικουρικώς κατά της τεκμαιρόμενης απόρριψης» της προμνησθείσης από 24.6.2004 «αναφοράς –αιτήσεως» οι ήδη αιτούσες άσκησαν στις 30.6.2014 προδικαστική προσφυγή του άρθρου 4 του ν. 3886/2010, η οποία απερρίφθη με την απόφαση 246473/4.7.2014 του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε., το μεν ως απαράδεκτη εφ’ όσον δεν είχε εκδοθεί «βλαπτική» πράξη της Αναθέτουσας Αρχής επί της ως άνω «αναφοράς – αιτήσεως», το δε ως αβάσιμη εφ’ όσον, μεταξύ άλλων, οι κατά το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 υποχρεώσεις δημοσιότητας δεν τίθενται επί ποινή απαραδέκτου της συμμετοχής εργοληπτικής επιχείρησης σε διαγωνισμό και, πάντως, η εταιρεία «….. Α.Ε». είχε υποβάλει τα απαιτούμενα, σύμφωνα με το νόμο και τη διακήρυξη, προκειμένου περί των εγγεγραμμένων στο ΜΕΕΠ επιχειρήσεων της ημεδαπής, δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης των μετοχών της. Είχαν ειδικότερα υποβληθεί με τον φάκελο της προσφοράς της παρεμβαίνουσας α) η Κ2/7455/13.12.2013 βεβαίωση της εποπτεύουσας αρχής (Διεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας), με την οποία πιστοποιείται ότι οι μετοχές της ανωτέρω εταιρείας είναι ονομαστικές, β) η 217/11.12.2013 βεβαίωση του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κατά την οποία οι κοινές ονομαστικές μετοχές της εν λόγω εταιρείας είναι διαπραγματεύσιμες στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών, γ) η από 27.12.2013 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της «…….Α.Ε.» ότι η εταιρεία είναι εισηγμένη στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών, και δ) αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών εκάστου μετόχου (μετοχολόγιο).

13. Επειδή, η αιτούσα κοινοπραξία επικαλέσθηκε με την από 24.6.2014 «αναφορά – αίτηση» παράβαση του νόμου συνισταμένη στη συμμετοχή στην διαγωνιστική διαδικασία της εταιρείας «……. Α.Ε»., η οποία δεν είχε εκπληρώσει τις κατά το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 υποχρεώσεις. Οι αιτιάσεις αυτές επαναλαμβάνονται και στην κρινόμενη αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία προβάλλεται ότι, κατά παράβαση του άρθρου 27 παρ. 2 της κυρωθείσης με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, «κωδικοποίησης» της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων (βλ. ανωτέρω σκέψη 8), η Αναθέτουσα Αρχή δεν εξέτασε τους ισχυρισμούς των αιτουσών και δεν προέβη στην ανάκληση της αποφάσεως περί κατακυρώσεως του αποτελέσματος του επίδικου διαγωνισμού στην παρεμβαίνουσα εταιρεία. Πρόκειται δηλαδή για πλημμέλεια, η οποία φέρεται να έλαβε χώρα στο στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής των διαγωνιζομένων και ήταν ευχερώς διαγνώσιμη ήδη από το στάδιο εκείνο της διαδικασίας εφ’ όσον οι αιτούσες ηδύναντο, επιδεικνύοντας τη συνήθη πλημμέλεια, να διαπιστώσουν αν η «……. Α.Ε.» είχε τηρήσει τις κατά το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 υποχρεώσεις της. Ήταν δε εξ άλλου δυνατή και η προβολή σχετικών αιτιάσεων με την προδικαστική προσφυγή και την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της πράξεως κατακυρώσεως. Υπό τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην σκέψη 9, ανεπικαίρως, και συνεπώς απαραδέκτως, στρέφονται οι ανωτέρω αιτιάσεις κατά της προσβαλλομένης με την κρινόμενη αίτηση, αρνήσεως ανακλήσεως αποφάσεως με την οποία κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα δημοπρασίας για την ανάθεση της εκτέλεσης δημοσίου έργου. Είναι δε για το λόγο αυτό απορριπτέες, όπως και η κρινόμενη αίτηση στο σύνολό της.

14. Επειδή, ανεξαρτήτως του κατά τα προεκτεθέντα απαραδέκτου της προβολής των, δεν πιθανολογείται σοβαρά η βασιμότητα των προβαλλομένων με την κρινόμενη αίτηση λόγων. Ειδικότερα, με τις παρατιθέμενες στην σκέψη 10 διατάξεις του άρθρου 24 της διακηρύξεως εξειδικεύθηκαν πλήρως τα απαιτούμενα, επί ποινή απαραδέκτου της προσφοράς, για την συμμετοχή στον διαγωνισμό «δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης των μετοχών», ως τοιαύτα δε νοούνται, προκειμένου περί των επιχειρήσεων της ημεδαπής που είναι εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ, τα αναφερόμενα στην περίπτωση 4 στοιχείο α΄ της παραγράφου 1 του εν λόγω άρθρου (πρβλ. Ε.Α. 188/2012). Απαιτείται ειδικότερα η υποβολή αναλυτικής κατάστασης με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου (μετοχολόγιο), όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. Είναι, συνεπώς, ευλόγως υποστηρίξιμη η άποψη ότι δεν είναι επιτρεπτός ο αποκλεισμός διαγωνιζομένης ημεδαπής επιχείρησης, εγγεγραμμένης στο ΜΕΕΠ, η οποία προσκόμισε τα προβλεπόμενα από την ως άνω διάταξη της διακηρύξεως δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης, για το λόγο ότι δεν συνυπέβαλε τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η τήρηση της κατά το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 διαδικασίας – στην οποία διάταξη, σημειωτέον, δεν παραπέμπει ειδικώς η διακήρυξη -, ήτοι η δημοσιοποίηση της προθέσεώς της να συμμετέχει σε διαγωνισμούς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 3310/2005, με σχετική ανακοίνωση στο Διοικητικό Συμβούλιο του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών και δημοσιεύσεις στον τύπο. Υπό τα δεδομένα αυτά και εφ’ όσον δεν αμφισβητείται – και προκύπτει, άλλωστε, από τα στοιχεία του φακέλου – ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία., ημεδαπή επιχείρηση εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ, τήρησε τις κατά τη διακήρυξη υποχρεώσεις υποβολής δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης, αφού υπέβαλε τα κατά το άρθρο 24.4 αυτής στοιχεία (βλ. ανωτέρω σκέψη 12), δεν πιθανολογείται σοβαρά η βασιμότητα των προβαλλομένων αιτιάσεων, κατά τις οποίες έπρεπε να αποκλεισθεί η εν λόγω (και, συνεπώς, παρανόμως δεν ανεκλήθη η πράξη κατακυρώσεως του αποτελέσματος του διαγωνισμού) διότι δεν προσκόμισε και τα κατά το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 στοιχεία. Εξ άλλου, η κατά την τελευταία αυτή διάταξη διαδικασία, η οποία προηγείται χρονικώς και αφορά την ανακοίνωση της προθέσεως συμμετοχής σε διαγωνισμούς (ήδη) του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 3310/2005 γενικώς, εκ μέρους εταιρειών των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των κατά την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου 1 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών (πιστοποιητικό της εποπτεύουσας αρχής από το οποίο προκύπτει ότι οι μετοχές της εταιρείας είναι ονομαστικές, αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών εκάστου μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την υποβολή της προσφοράς), προκειμένου να αποδειχθεί η ονομαστικοποίηση των μετοχών ελληνικής ανώνυμης εταιρείας για την παραδεκτή συμμετοχή της στους προαναφερθέντες διαγωνισμούς (βλ. και Ε.Α. 906/2005). Πράγματι, η επιβαλλομένη με το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 υποχρέωση δημοσιοποιήσεως της προθέσεως συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς φαίνεται ότι αποσκοπεί στη ρύθμιση των σχέσεων της εταιρείας με το επενδυτικό κοινό και με τους μετόχους της, εφ’ όσον η τήρηση της προβλεπομένης από τη διάταξη αυτή διαδικασίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εν συνεχεία επιβολή εκ μέρους της εταιρείας των κατά το άρθρο 2 παρ. 3 του εν λόγω διατάγματος «κυρώσεων» του εταιρικού δικαίου (απαγόρευση συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση της εταιρείας και στέρηση του μερίσματος) στις ανώνυμες εταιρείες – μετόχους της, οι οποίες δεν προέβησαν, όπως όφειλαν, σε περαιτέρω ονομαστικοποίηση των μετοχών τους μέχρι φυσικού προσώπου. Δεν πιθανολογείται, συνεπώς, σοβαρά η βασιμότητα των περί του αντιθέτου προβαλλομένων αιτιάσεων, κατά τις οποίες οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται με το άρθρο 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996 τίθενται επί ποινή απαραδέκτου της συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς και ότι, επομένως, έπρεπε να αποκλεισθεί η παρεμβαίνουσα από τον επίδικο διαγωνισμό και να ανακληθεί η πράξη κατακυρώσεως του αποτελέσματος της δημοπρασίας στην εν λόγω εταιρεία, εφ’ όσον δεν είχε τηρήσει την κατά την ως άνω διάταξη διαδικασία. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι τόσο ενώπιον της αναθέτουσας αρχής (βλ. το από 3.7.2014 υπόμνημα της «………. Α.Ε.» προς την ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε.) όσο και ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών η παρεμβαίνουσα εταιρεία υποστήριξε, κατ’ επίκληση συγκεκριμένων στοιχείων, ότι είχε τηρήσει προσηκόντως και επικαίρως την διαδικασία του άρθρου 1 παρ. 5 του π.δ/τος 82/1996, αλλά και ανεξαρτήτως της εννοίας της κατά την διακήρυξη (άρθρο 24.4) εξαιρέσεως των εταιρειών «που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της χώρας εγκατάστασής τους» από την υποχρέωση υποβολής δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης των μετοχών τους.»

ΣΧΟΛΙΟ επί της άνω αποφάσεως: H υποχρέωση συνυποβολής της δημόσιας ανακοινώσεως της παραγρ. 5 του Άρθρου 1 του ΠΔ 82/96 με τα δικαιολογητικά περί ονομαστικοποιήσεως μετοχών ως προϋπόθεση του παραδεκτού συμμετοχής σε Δημόσιο Διαγωνισμό.

1. Η ανωτέρω απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας ασχολήθηκε, μεταξύ άλλων, με την σχέση μεταξύ της ανακοινώσεως της παραγρ. 5 του Άρθρου 1 του ΠΔ 82/96 από ανώνυμες εταιρείες που συμμετέχουν σε Δημόσιο Διαγωνισμό και των δικαιολογητικών ονομαστικοποιήσεως μετοχών υποψηφίων εργοληπτών του Δημοσίου. Συγκεκριμένα, με τον Ν 3310/2005, οι μετοχές των εταιρειών που προτίθενται να συναλλαγούν με το Δημόσιο οφείλουν να είναι ονομαστικές μέχρι φυσικού προσώπου για προφανείς λόγους διαφάνειας, ενώ με την παρ 1 του άρθρου 5 του πδ 82/1996 εισηγμένη ανώνυμη εταιρεία που προτίθεται να συμμετέχει σε Δημόσιο Διαγωνισμό οφείλει να το ανακοινώσει στο ΧΑΑ και στον τύπο, προφανώς προς τον σκοπό της ενημερώσεως και προστασίας των νυν και δυνητικών μετόχων της.

Το κύριο ζήτημα ουσίας της δίκης που αφορούσε σε δημόσιο έργο προϋπολογισμού 270 εκατομμυρίων Ευρώ, συνοψίζεται στο κάτωθι κρίσιμο ερώτημα, με το οποίο είχε ασχοληθεί το Ανώτατο Ακυρωτικό κατά το παρελθόν (ΣτΕ (ΕΑ) 906/2005) υπό το προηγούμενο όμως καθεστώς της νομοθεσίας περί ονομαστικοποιήσεως μετοχών.

• Η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 5 του πδ 82/1996 (υποχρέωση ανώνυμης εταιρείας να ανακοινώσει δημοσίως την πρόθεση συμμετοχής της σε Δημόσιους Διαγωνισμούς) περιλαμβάνεται στα κατά το άρθρο 1 του ΠΔ 82/1996 δικαιολογητικά περί ονομαστικοποιήσεως μετοχών και συνεπώς η μη υποβολή της στον φάκελο προσφοράς αποτελεί λόγο αποκλεισμού του υποψηφίου ;

2. Ειδικότερα, η αιτούσα και συμμετέχουσα στον εν λόγω διαγωνισμό προέβαλε με την αίτηση ασφαλιστικών της μέτρων, μεταξύ άλλων, ότι στον φάκελο προσφοράς της κηρυχθείσας προσωρινής αναδόχου εταιρείας δεν περιλαμβάνονταν άπαντα τα απαραίτητα δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης των μετοχών της και συγκεκριμένα επικαλέσθηκε την έλλειψη της ανακοινώσεως της παραγρ. 5 του Άρθρου 1 του ΠΔ 82/96 από το φάκελο προσφοράς, Κατά την αίτηση, η πλημμέλεια αυτή αποτελούσε λόγο αποκλεισμού του υποψηφίου.
3. Η Διακήρυξη στην κρίσιμη ειδική διάταξη του άρθρου 24.1 (4), προέβλεπε τα εξής: «Δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης μετοχών. Εξαιρούνται της υποχρέωσης αυτής οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της χώρας εγκατάστασής τους και υποβάλλουν περί τούτου υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου τους. Κατά τα λοιπά προσκομίζονται και τα ακόλουθα στοιχεία: (α) οι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ, προσκομίζουν αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου (μετοχολόγιο), όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς…».
4. Η σχετική νομοθεσία προβλέπει τα εξής::

• Το άρθρο 15 του ν. 2328/1995, όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 11 και 14 και του ν. 2414/1996 επέβαλε την ονομαστικοποίηση των μετοχών ανωνύμων εταιρειών που μετείχαν σε διαγωνισμούς άνω του 1.000.000.000 δραχμών του δημόσιου τομέα.
• Το άρθρο αυτό καταργήθηκε με το άρθρο 12 παρ. 16 του ν. 3310/2005 («Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων»). Ως προς την υποχρέωση ονομαστικοποιήσεως μετοχών εταιρειών-υποψηφίων εργοληπτών δημοσίων έργων, ο Ν. 3310/2005, στο άρθρο 8, με τίτλο «Ονομαστικοποίηση μετοχών εταιρειών που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις», όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 του ν. 3414/2005, ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν … σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης κατασκευής έργων ή προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με τις διατάξεις του νόμου αυτού, με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές … 2. … 4. Οι υποχρεώσεις των παραγράφων 1 έως 3 του άρθρου αυτού αποτελούν προϋποθέσεις για την παραδεκτή συμμετοχή της εταιρείας… στη σχετική διαδικασία… Η κήρυξη του απαραδέκτου γίνεται από την Αναθέτουσα Αρχή αμέσως μετά το άνοιγμα του υποφακέλου των δικαιολογητικών των συμμετεχόντων. 5. … 6. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης ρυθμίζονται μεταξύ άλλων: α) η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, β) ο τρόπος παρακολούθησης της ονομαστικοποίησης από το Χρηματιστήριο Αθηνών και την ανώνυμη εταιρεία Αποθετηρίων Εγγράφων …, γ) κάθε άλλο συναφές ζήτημα σε σχέση με την ονομαστικοποίηση των μετοχών … καθώς και κάθε λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. 7. Μέχρι την έκδοση του Π.δ. της προηγούμενης παραγράφου παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις του Π.δ. 82/1996 εξαιρουμένων των διατάξεων των άρθρων 1 παρ. 4 και 2 παρ. 1 αυτού, οι οποίες καταργούνται δια του νόμου αυτού».
• Στο άρθρο 1 του π.δ/τος 82/1996, στο οποίο παραπέμπει η ανωτέρω παράγραφος 7 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005, ορίζονται τα ακόλουθα: «1. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες που μετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, συμπεριλαμβανομένης και της προσφοράς υπηρεσιών, και εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν. 2328/95 … υποχρεούνται κατά την υποβολή της προσφοράς για τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς ανάληψης έργων ή προμηθειών να έχουν ονομαστικοποιήσει τις μετοχές τους μέχρι φυσικού προσώπου σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο παρόν διάταγμα. 2. Η υποχρέωση για την ανωτέρω ονομαστικοποίηση των μετοχών εταιρείας … θεωρείται ότι εκπληρώθηκε εφόσον η Εταιρεία, κατά την υποβολή της προσφοράς …, εκτός των άλλων στοιχείων που προβλέπονται από άλλες διατάξεις νόμων ή από την προκήρυξη του διαγωνισμού, υποβάλλει στον αρμόδιο φορέα: α) Πιστοποιητικό της αρμόδιας αρχής, που εποπτεύει σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 την Εταιρεία, από το οποίο προκύπτει ότι οι μετοχές της, με βάση το ισχύον καταστατικό της, είναι ονομαστικές … β) [όπως η περίπτωση αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 109 του ν. 2533/1997, Α΄ 228)] Αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της Εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της Εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. 3. Εφόσον από την κατάσταση των μετόχων της παραγράφου 2.β΄ προκύπτει ότι μέτοχοι της Εταιρείας είναι άλλες ανώνυμες εταιρείες, αυτές πρέπει να έχουν, βάσει του καταστατικού τους, ονομαστικές μετοχές και να έχουν προσκομίσει στην Εταιρεία βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοί τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, ΕΠΕ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και αυτών των ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να έχουν ονομαστικές μετοχές και να προσκομίσουν αντίστοιχη βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοί τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, Ε.Π.Ε. ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και των τελευταίων ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να προσκομίσουν βεβαίωση περί του ότι οι μετοχές τους είναι ονομαστικές και βεβαιώσεις για τους μετόχους τους, αντίστοιχα με όσα ορίζονται παραπάνω, έως ότου προσδιορισθούν μέχρι φυσικού προσώπου ή προσωπικής εταιρείας ή Ε.Π.Ε. ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικού προσώπου πλην ανωνύμου εταιρείας οι τελικοί μέτοχοι όλων των ανωνύμων εταιρειών. Για τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, η εταιρεία τηρεί επιπλέον ειδικό μετοχολόγιο για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. Στο ειδικό αυτό μετοχολόγιο η Εταιρεία καταχωρεί όλα τα στοιχεία που αφορούν τους μετόχους κάθε ανώνυμης εταιρείας που είναι μέτοχος της Εταιρείας κ.ο.κ., μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια της παρούσας παραγράφου. Οι ανώνυμες εταιρείες που είναι μέτοχοι της Εταιρείας αναλαμβάνουν γραπτώς έναντι της Εταιρείας την υποχρέωση να την ενημερώνουν αμέσως για κάθε αλλαγή στο μετοχολόγιό τους ή στο μετοχολόγιο μετόχου των που είναι ανώνυμη εταιρεία κ.ο.κ. Η Εταιρεία καταχωρεί αμέσως τα στοιχεία αυτά στο ειδικό της μετοχολόγιο, το οποίο τηρεί για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. 5. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες οι οποίες έχουν την πρόθεση να συμμετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, ούτως ώστε να εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν. 2328/1995 [ήδη του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 3310/2005, όπως τροποποιήθηκε], και των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ανακοινώνουν την πρόθεσή τους αυτή στο Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών τουλάχιστον δέκα εργάσιμες ημέρες πριν από την υποβολή της πρώτης προσφοράς που εμπίπτει στις διατάξεις της παραπάνω διάταξης και την γνωστοποιούν μέσω του τύπου, μέσα στην ίδια προθεσμία, με δημοσίευση σε τρεις τουλάχιστον ημερήσιες πολιτικές και τρεις τουλάχιστον ημερήσιες οικονομικές εφημερίδες που εκδίδονται στην Αθήνα και έχουν ευρεία κυκλοφορία. Με τις δημοσιεύσεις αυτές ανακοινώνονται και οι προβλεπόμενες στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του παρόντος κυρώσεις για τους μετόχους των εταιρειών αυτών που είναι ανώνυμες εταιρείες και δεν έχουν προβεί στην μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια του παρόντος διατάγματος, ονομαστικοποίηση των μετοχών τους. Οι κυρώσεις αυτές αποτελούν επίσης περιεχόμενο κάθε ενημερωτικού δελτίου που δημοσιεύεται από τις εταιρείες αυτές σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 348/1985 (Α΄ 125)».
• Τέλος, το εν λόγω άρθρο 2 παρ. 3 του π.δ/τος 82/1996 ορίζει τα εξής: «Η Εταιρεία, προκειμένου να επιτρέψει στους μετόχους της να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση της Εταιρείας ή να τους καταβάλει μέρισμα, ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραγράφου 3 του άρθρου 1 του παρόντος κατά το χρόνο ασκήσεως του δικαιώματος, βάσει των στοιχείων του μετοχολογίου και του ειδικού μετοχολογίου της, που προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 1».

5. Ως προς το κρίσιμο ερώτημα, η απόφαση, υιοθετώντας την ανάλυση της υπ’ αρ. 906/2005 ΣτΕ απόφασης (βλ.παραγρ. 14 της σχολιαζομένης) καταλήγει σε αρνητική απάντηση, δηλαδή κρίνει ότι η υποβολή της ανακοίνωσης δεν τίθεται εκ νόμου επί ποινή απαραδέκτου της συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς καθότι δεν αποτελεί δικαιολογητικό ονομαστικοποίησης μετοχών κατά την έννοια του νόμου. Συγκεκριμένα, εάν η υποχρέωση υποβολής της ανακοινώσεως δεν προβλέπεται ρητώς από την Διακήρυξη, η μη περίληψή της στον φάκελο προσφοράς δεν αποτελεί λόγο αποκλεισμού του Διαγωνιζομένου.
6. Ειδικότερα, το Ανώτατο Ακυρωτικό έκρινε ότι, τόσο η θέση της σχετικής διατάξεως στο κείμενο του νόμου, όσο και η ratio αυτής, διαχωρίζουν την δημόσια ανακοίνωση από τα υποχρεωτικώς προσκομιζόμενα δικαιολογητικά ονομαστικοποιήσεως, απαραίτητα για την συναλλαγή μιας εταιρείας με το Δημόσιο.
7. Όσο για την θέση των κρισίμων διατάξεων, νομοτεχνικά ανήκουν σε διαφορετικό πλέγμα ρυθμίσεων: Τα δικαιολογητικά ονομαστικοποιήσεως απαριθμούνται στο άρθρο 1 παρ. 2 πδ 82/1996 (τα οποία πάντως πρέπει να αναφέρει η Διακήρυξη κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 10 ν. 3310/2005), ενώ η υποχρέωση δημόσιας ανακοινώσεως στην παρ. 5 του άρθρου 1 του πδ 82/96.
8. Όσο για τις rationes των διατάξεων, αυτές είναι επίσης σαφώς διακριτές: Η υποχρέωση ονομαστικοποιήσεως προστατεύει το δημόσιο συμφέρον, ενώ η δημόσια ανακοίνωση τους μετόχους και τους επενδυτές μιας εισηγμένης εταιρείας. Ειδικότερα, τα μεν δικαιολογητικά ονομαστικοποιήσεως αποτελούν την εγγύηση της διαφάνειας που προστατεύει ο υπό κρίσιν νόμος (απλουστευμένως, ποιά φυσικά πρόσωπα ελέγχουν ανώνυμη εταιρεία – δημόσιο εργολήπτη), η δε υποχρέωση δημόσιας ανακοινώσεως υφίσταται για να ενημερώνει το επενδυτικό κοινό και τους μετόχους της εταιρείας για τις επιχειρηματικές κινήσεις της. Ειδικότερα, η τήρηση της διαδικασίας ανακοινώσεως, αποτελεί condition sine qua non για την επιβολή των κυρώσεων εταιρικού δικαίου του άρθρου 2 παρ. 3 του π.δ. 82/1996 (απαγόρευση συμμετοχής στην ΓΣ και στέρηση του μερίσματος).
9. Η άνω απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου δεν λαμβάνει σαφή θέση για τις έννομες συνέπειες της σχετικής παράλειψης στην περίπτωση που Διακήρυξη Δημοσίου Διαγωνισμού προβλέπει ρητώς την υποχρέωση υποβολής της ανακοινώσεως, καθότι τούτο δεν αποτέλεσε στοιχείο του πραγματικού της υπό κρίσιν διαφοράς. Όμως, προκύπτει εμμέσως από την ανάγνωση της σχολιαζομένης, ότι μια Διακήρυξη Δημοσίου Διαγωνισμού δεν δύναται συννόμως να απαιτεί και την υποβολή της δημόσιας ανακοίνωσης ομού με τα δικαιολογητικά ονομαστικοποιήσεως, (τα οποία κατά το άρθρο 8 παρ. 10 ν. 3310/2005 η Διακήρυξη οφείλει να απαριθμεί). Και τούτο διότι κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ανακοίνωση «αποσκοπεί στην ρύθμιση των σχέσεων με τους μετόχους και το επενδυτικό κοινό» και όχι στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Έτσι, από την διατύπωση της σχολιαζομένης, συμπεραίνεται ότι θα ήταν ακυρωτέα μια Διακήρυξη που θα επέβαλε την πρόσθετη αυτή υποχρέωση, ενόψει και της σχετικής νομολογίας του ΔΕΕ (απόφαση 16ης Δεκεμβρίου 2008, C-213/07 «Βασικός Μέτοχος-Μηχανική/ΕΣΡ, σκέψεις 39 και επ.) κατά την έννοια ότι ένα Κράτος Μέλος δεν μπορεί να επιβάλλει αυθαιρέτως επιπρόσθετες προϋποθέσεις και όρους αποκλεισμού ενός «υποψηφίου, προσφέροντα ή εργολήπτη».

 10. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένα συγγενές ζήτημα το οποίο όμως δεν τέθηκε υπόψιν του Δικαστηρίου: Αυτό της χρονικής στιγμής της σχετικής ανακοινώσεως. Εάν δηλαδή ήθελε τυχόν κριθεί ότι η ανακοίνωση πρέπει να περιλαμβάνεται στον φάκελο συμμετοχής υπό τον όρον ότι την αναφέρει ρητώς η Διακήρυξη κατά τα άνω, η ανώνυμη εταιρεία που περιγράφεται στο πδ υποχρεούται να προβαίνει στις τυπικές ενέργειες της παρ. 5 μόνον άπαξ (πριν από την πρώτη συμμετοχή της σε Δημόσιο Διαγωνισμό) ή ενόψει της συμμετοχής της σε κάθε χωριστό Δημόσιο Διαγωνισμό;

 11. Θεωρούμε όμως ότι το ερώτημα αυτό έχει απαντηθεί από παλαιότερη σχετική νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. ΕΣ 167/2000) όπου το έτερο διοικητικό δικαστήριο έκλινε υπέρ της πρώτης απαντήσεως. Ειδικότερα, συνάγεται από την νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι η υποχρέωση ανακοινώσεως της παραγρ. 5 οφείλεται να πραγματοποιείται μόνον άπαξ, κατά την πρώτη φορά που η εταιρεία προτίθεται να συμμετέχει σε διαδικασίες ανάληψης δημοσίων προμηθειών.